طالبان با صدور فرمانی تمام زنان را از تحصیلات عالی محروم کردند. حالا بالاترین تحصیلاتی که یک دختر افغان میتواند داشته باشد، صنف ششم است. ضیاءالله هاشمی سخنگوی وزارت تحصیلات عالی طالبان در توییتر این مطلب را با عنوان «خبر مهم» منتشر کرد.
برای بسیاری از زنان این بدترین خبر ممکن است. حالا طالبان آخرین امیدهای آنها را هم دزدیدهاند. دانشجویان دختر همین پریروز امتحان آخرشان را داده بودند. اما طالبان امروز درهای دانشگاه را به روی آنها بستند.
ضربهٔ دیگری به تحصیل دختران و زنان
این حرکتِ دیگری از سوی طالبان برای متوقف کردن تحصیل دختران و زنان است. در حالی که بعد از اشغال کشور از سوی این گروه در سال گذشته، بیشتر لیسههای دختران تعطیل بود.
طالبان به رغم آنکه مکررا به دنیا قول میدادند که این ممنوعیتها موقت است، بهار امسال ناگهان زیر قول خود مبنی بر بازگشایی مکاتب دخترانه زدند. این تصمیم آنقدر ناگهان بود که بسیاری دانشآموزان دختر وقتی معلمانشان مجبور به بیرون انداختن آنها شدند دوباره به صنفهای خود برگشتند. بسیاری از دانشآموزان از ناراحتی گریه میکردند.
مقامات طالبان برای ادامه این ممنوعیتها انواع و اقسام بهانهها را آوردند: از بازنگری در نصاب تعلیمی دختران تا بحث درباره یونیفورم آنها.
با این حال به خاطر روند عجیب و غریب تصمیمگیری طالبان، زنان کماکان میتوانستند دانشگاه بروند، البته با محدودیتهای سخت: به شرط پوشیدن برقع و تفکیک جنسیتی. هنوز هم معلوم نیست چه تعداد از زنان میتوانستند دانشگاه بروند.
ضمن اینکه اوایل همین ماه مقامات طالبان حتی به زنان اجازه دادند تا در امتحان کانکور برای سال تحصیلی آتی شرکت کنند.
اما این یک نیرنگ بود. چون ممنوعیت جدید در راه بود. در واقع از حدود دو ماه پیش در بین خود اعضای طالبان شایعه بود که بهزودی دستوری صادر خواهد شد تا تحصیلات عالی را کلا برای زنان ممنوع کنند.
گفته میشود برخی از اعضای طالبان این شایعه را منتشر کردند به این امید آن که باعث ایجاد فشار بینالمللی شود و رهبران ارشد طالبان را وادار به تجدیدنظر در تصمیم خود کند.
بسیاری از مقامات میانی طالبان در خفاء از ادامهٔ ممنوعیت تحصیل دختران نگران بودند. همینطور بخش بزرگی از جامعهٔ افغانستان در برابر این ممنوعیت مقاومت کردند، از جمله برخی روحانیون وابسته به طالبان که علنا با این تصمیم طالبان مخالفت کردند؛ همچنین ریش سفیدها، معلمان لیسههای خصوصی، و البته خود دختران.
اصل موضوع چیست
کارشناسان و دیپلماتهای غربی که با مقامات بلندپایه طالبان تماس دارند میگویند ممنوعیت تحصیل متوسطه برای دختران، خواستِ امیر طالبان ملا هبتالله آخوندزاده و مشتی دیگر از فوقتندروهای حلقهٔ اوست.
امیر طالبان جامعه اسلامی ایدهال خود را اینگونه میبیند، و مشخصا معتقد است که در چنین جامعهای جای زنان و دختران در خانه است. در واقع رژیم طالبان از هر لحاظ یک آپارتاید جنسی است. هیچ فرقی ندارد.
برای همین این اقدام طالبان به سرعت با واکنش بینالمللی مواجه شد که هنوز نمیتواند این گروه را به عنوان حاکمان افغانستان به رسمیت بشناسد.
ند پرایس سخنگوی وزارت خارجه امریکا در توییتر گفت که آمریکا تصمیم غیرقابل دفاع طالبان مبنی بر ممنوعیت تحصیلات عالی برای زنان و تعطیلی لیسههای دختران و تحمیل محدودیتهای دیگر علیه زنان و دختران افغانستان را محکوم میکند.
ممنوعیت تقریبا تمام تحصیلات زنان، بخشی از یک بحران حقوق بشریِ رو به وخامت در افغانستان است. بیشتر مردم افغانستان دچار سوءتغذیه هستند چون پول کافی برای خرید مواد غذایی ندارند. جامعه بینالمللی هم که حکومت طالبان را به رسمیت نمیشناسد، کشور را تحت تحریمهای اقتصادی دارد.
دیپلماتهای غربی هم مکررا گفتهاند که رفع ممنوعیت تحصیل زنان و دختران از سوی طالبان پیششرط اساسی برای رسمیت بینالمللی است.
اما این بعید به نظر میرسد؛ همینطور برای عدهٔ کمی از زنان افغانستان که سرسختانه دنبال تحصیل عالی رفتهاند و رویای ادامه تحصیلشان را داشتند.
تصمیم طالبان چنین رویایی را نابود کرده است. همه چیز برای دختران دانشجو تمام شده است. تنها چیزی که آنها میخواستند این بود که تحصیل کنند و فرد مفیدی برای جامعه خودشان باشند و به مردمشان خدمت کنند. اما حالا دیگر از این کار عاجزند. و زندگی برایشان معنایی ندارد.