وزیر تحصیلات عالی، دشمن تحصیل زنان

یکی از اساسی‌ترین اهداف طالبان بعد از بازگشت‌شان، تحول در نظام آموزش افغانستان بوده است. از مدتی پیش این وظیفه به مولوی ندا محمد ندیم سپرده شد؛ آخوند تندرویی که به سرپرستی وزارت تحصیلات عالی افغانستان منصوب شد.

ندیم که پیش‌تر از فرماندهان نظامی طالبان و فرماندار بود، متعهد است که تمام اشکال آموزش سکولار مدرن را در افغانستان نابود کند. او علنا مخالفت خود را با تحصیل دختران و زنان اعلام کرده و آن را غیراسلامی و خلاف ارزش‌های افغان‌ها خوانده است.

اظهارات او جنجال برانگیز بوده است و باعث این گمانه‌زنی شده است که طالبان می‌خواهد تحصیل دختران را محدودتر کند. البته طالبان پیش‌تر لیسه‌های دخترانه را تعطیل کرده‌اند و تفکیک جنسیتی و حجاب اجباری را در دانشگاه‌ها اعمال کرده‌اند. و همچنین برخی رشته‌های تحصیلی را برای زنان ممنوع کرده‌اند.

طالبان همین‌طور متعهد است که نصاب تحصیلی سراسری را دگرگون کند و طرح‌هایی برای تاسیس شبکهٔ عظیمی از مدارس دینی و حوزه‌های علمیه در تمام ۳۴ ولایت کشور در دست دارند.

‌‌‌

عیاشی و فحاشی!

ندیم از زمان انتصاب خود تمام مقررات و نظام‌نامه‌های وزارتخانه در زمینه دانشگاه‌های دولتی کشور را دور انداخته، و جنگجویان طالبان را به عنوان مقامات و اساتید دانشگاه‌ها منصوب کرده است؛ با آن‌که آن‌ها سواد این کار را ندارند.

دو هفته پیش بود که ندیم در هرات گفت اخذ امتحان از نفرات طالبان برای تثبیت رتبه علمی آن‌ها «بی‌احترامی» به آن‌هاست و گفت که امتیاز علمی هر طالب به اندازه ماین‌هایی که او انفجار داده است.

مدتی پیش ندیم از شاه امان‌الله خان که یک قرن پیش تحصیل زنان را ترویج کرد به شدت انتقاد کرده و مدعی شد که امان‌الله خان نسخهٔ «عیاشی و فحاشی» را از کشورهای بیگانه آورد. او همچنین گفت که تحصیل زنان با اسلام و ارزش‌های افغان مخالفت دارد.

نشانهٔ نحس

انتصاب ندیم و ترفیع او در ساختار طالبان نشانهٔ آن است که این گروه می‌خواهند تحصیل زنان را به کل ممنوع کنند، همان‌گونه که در دههٔ ۱۹۹۰ کردند.

ندیم را ملا هبت‌الله آخوندزاده، امیر طالبان، به این سِمت منصوب کرد. آخوندزاده طالبان را در جهت به مراتب افراطی‌تری سوق می‌دهد. ندیم یکی از اعضای شورای علمای طالبان است که طی یک سال گذشته به آخوندزاده مشورت داده‌اند.

ندیم با اجرای فرامین و تفکرات آخوندزاده، خود را در نزد او عزیز کرده است. او مثل سربازی وفادار عمل می‌کند. او فقط می‌خواهد رهبران تندروی طالبان را خشنود کند و تحصیل زنان را به کل قدغن کند.

بهار امسال بود که طالبان زیر قول خود برای بازگشایی لیسه‌های دخترانه زدند. این حاکی از اختلاف در میان گروه هم است. گویا آخوندزاده برای خشنودسازی تندروهای طالبان که به شدت با هر گونه تحصیل دختران مخالفند، نظر خود را عوض کرد.

هراس از فرماندهان

ندیم که گویا چهل و اندی سال سن دارد، بعد از تهاجم آمریکا، در قندهار مدرسه‌ای تاسیس کرد و بعد به طالبان پیوست و عضوی از کمیسیون نظامی این گروه شد.

ندیم عنوان «شیخ‌الحدیث» را از آن خود کرده است؛ عنوانی که به مهم‌ترین علمای حدیث داده می‌شود.

اعتبار دینی ندیم او را نزد آخوندزاده عزیز کرده است؛ خود آخوندزاده هم همین عنوان را دارد و در میان طالب‌ها به عنوان عالم و فقیه مورد احترام است. بعد از بازگشت طالبان، ندیم به عنوان فرماندار ننگرهار منصوب شد. بعد از تغییرات کابینه در ماه فبروری، او فرماندار ولایت کابل شد؛ مقامی که بسیاری از طالب‌ها آرزویش را دارند.

ندیم خود را با روحانیون شدیدا تندروی حلقهٔ آخوندزاده هم‌سو کرده است؛ افرادی مثل عبدالحکیم حقانی، قاضی‌القضات طالبان، شیخ محمد خالد، سرپرست وزارت امر بالمعروف و نهی عن المنکر، و حبیب‌الله آغا وزیر معارف.

عبدالباقی حقانی، سلفِ ندیم، چون به زنان اجازه ورود به دانشگاه داد، مورد خشم تندروهای طالبان قرار گرفت.

از طرفی مخالفت ندیم با تحصیل زنان موجب نارضاییِ مصلحت‌گرایانِ طالبان شد که نگرانند محدودیت‌های طالبان علیه زنان و دختران مانع کسب مشروعیت و کمک بین‌المللی شود. اما هیچ کدام از این‌ها جرات ندارند دهان‌شان را باز کنند چون از فرماندهان خود می‌ترسند.